Ministerstwo Finansów rozpoczęło prace nad nowelizacją przepisów Ordynacji podatkowej. Jednym z założeń nowelizacji jest wprowadzenie tzw. „prekluzji dowodowej”, funkcjonującej obecnie  w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z proponowanym nowym art. 187a Ordynacji podatkowej podatnik będzie obowiązany powołać wszystkie fakty i dowody będące w jego posiadaniu na etapie kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, nie później niż do dnia zakończenia kontroli. W przypadku gdy organy podatkowe zainicjują postępowanie podatkowe bez przeprowadzenia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowe a także gdy postępowanie będzie prowadzone na podstawie przepisów o unikaniu opodatkowania, podatnik będzie miał czas na przedstawienie faktów i dowodów do:

1. upływu terminu do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału,

2. upływu terminu do wniesienia odwołania.

Wprowadzenie takich regulacji ma zdyscyplinować podatnika. Powołanie się bowiem na nowe okoliczności lub przeprowadzenie dowodu po ww. terminie będzie niedopuszczalne, chyba że zostanie uprawdopodobnione, iż niemożliwe było ich powołanie bez winy podatnika. Z dotychczasowej praktyki – na gruncie przepisów o postępowaniu cywilnym – wynika jednak, że takie uprawdopodobnienie jest trudne. Uzasadnieniem dla wprowadzenia „prekluzji dowodowej” jest chęć skrócenia postępowań podatkowych.

Do proponowanego rozwiązania należy podejść krytycznie. Przepisy o prekluzji dowodowej będą naruszać podstawowe zasady postępowania podatkowego, tj. zasadę prawdy obiektywnej, czyli wnikliwego i wszechstronnego rozpatrzenia sprawy, a także zasadę czynnego udziału strony na każdym etapie postępowania (prawo do obrony). Warto zauważyć, że Ministerstwo Finansów nie przewiduje wprowadzenia analogicznych ograniczeń dla inicjatywy dowodowej organu podatkowego. W efekcie organ podatkowy będzie mógł na każdym etapie sprawy powoływać się na różne okoliczności, co stwarza ryzyko wydania decyzji bezpodstawnie zawyżającej wysokość zobowiązania podatkowego. Natomiast strona, ograniczona prekluzją dowodową, nie będzie mogła zakwestionować skutecznie takiej decyzji. Zgodnie zaś z art. 80 i art. 217 w zw. z art. 2 Konstytucji RP nie można nakładać na jednostkę obowiązków podatkowych niezgodnie z ustawą. W takim kontekście istotne staje się, aby podatnik miał wsparcie ze strony profesjonalnego pełnomocnika, który będzie mógł wskazać, jakie kwestie są sporne i co wymaga jego inicjatywy dowodowej, aby uchronić stronę postępowania przed negatywnymi konsekwencjami.

Projekt nowelizacji nie został jeszcze przekazany do konsultacji publicznych.