W poprzednim alercie prawnym tj. „Alert prawny – zmiany w CRBR od 31 października 2021 r.”, pisaliśmy o zmianach jakie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu („ustawa AML”) wprowadziła w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Nie są to jednak jedyne zmiany dotyczące przedsiębiorców, które wprowadza nowelizacja.

Nowelizacja ustawy AML wprowadza przede wszystkim nowe rodzaje działalności regulowanej, które podlegają obowiązkowi wpisowi do specjalnie utworzonych w tym celu rejestrów. Od tej pory prowadzenie przez przedsiębiorców działalności na rzecz spółek lub trustów w określonym przez ustawodawcę zakresie, a także działalności w zakresie walut wirtualnych jest uznawane za działalność regulowaną. Ustawodawca nakłada na przedsiębiorców prowadzących taką działalność liczne obowiązki, a także wymagania jakie muszą spełnić aby móc świadczyć usługi w tym zakresie.

NOWE RODZAJE DZIAŁALNOŚCI REGULOWANEJ

Nowym rodzajem działalności regulowanej podlegającej obowiązkowi wpisu do specjalnie utworzonego w tym celu rejestru jest działalność na rzecz spółek lub trustów. Obejmuje ona świadczenie usług polegających na:

• tworzeniu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej,
• działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym,

Na marginesie wskazujemy, iż drugim rodzajem działalności, która stała się działalnością regulowaną jest działalność w zakresie walut wirtualnych, polegająca na: (i) wymianie pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi; (ii) wymianie pomiędzy walutami wirtualnymi; (iii) pośrednictwie w wymianach, o których mowa powyżej; (iv) prowadzeniu rachunków zapewniających osobom uprawnionym możliwość korzystania z jednostek walut wirtualnych, w tym przeprowadzania transakcji ich wymiany.

Od dnia 31 października 2021 r. działalność prowadzona w powyższym zakresie stała się działalnością regulowaną
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców i może być wykonywana wyłącznie po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów. Podmioty prowadzące aktualnie taką działalność powinny do 30 kwietnia 2022 r. uzyskać wpis do odpowiedniego rejestru.

REJESTR DZIAŁALNOŚCI NA RZECZ SPÓŁEK LUB TRUSTÓW

Rejestr działalności na rzecz spółek lub trustów (dalej: „Rejestr”) jest prowadzony technicznie przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach. Wpisu do Rejestru dokonuje się na podstawie wniosku przedsiębiorcy. Wniosek o wpis składa się wyłącznie w formie elektronicznej poprzez platformę ePUAP na specjalnie przeznaczonym do tego formularzu.

Wpis do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów jest dokonywany w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku o wpis. Wpis do Rejestru podlega opłacie skarbowej w wysokości 616 zł. We wniosku należy określić m.in. usługi świadczone na rzecz spółek lub trustów.

Ponadto do wniosku należy dołączyć oświadczenie przedsiębiorcy odnośnie kompletności oraz zgodności z prawem danych zawartych we wniosku, znajomości warunków wykonywania działalności na rzecz spółek lub trustów oraz spełnieniu warunków opisanych poniżej, tj. wymogu niekaralności i wymogu posiadania odpowiedniej wiedzy lub doświadczenia. Oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Zgodnie z art. 129 a ust. 2 ustawy AML obowiązek uzyskania wpisu do Rejestru nie obejmuje radców prawnych, adwokatów oraz spółek, o których mowa w art. 8 ustawy o radcach prawnych i art. 4a Prawa o adwokaturze.

WYMOGI JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ PRZEDSIĘBIORCY PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ NA RZECZ SPÓŁEK

A. Wymóg niekaralności

Działalność na rzecz spółek lub trustów nie może być wykonywana przez:

• osoby fizyczne, które zostały prawomocnie skazane za umyślne przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, finansowanie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub umyślne przestępstwo skarbowe.
• osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w których wspólnicy, którym powierzono prowadzenie spraw spółki, lub uprawnieni do reprezentacji spółki, lub członkowie organów zarządzających, zostali prawomocnie skazani za przestępstwo, o którym mowa w pkt a powyżej, lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Wymóg niekaralności, o którym mowa powyżej, stosuje się również do osób kierujących wykonywaniem czynności związanych z prowadzeniem działalności na rzecz spółek lub trustów oraz do beneficjenta rzeczywistego podmiotu prowadzącego taką działalność.

B. Wymóg posiadania odpowiedniej wiedzy lub doświadczenia

Osoby fizyczne o których mowa powyżej (m.in. reprezentanci spółek czy osoby kierujące wykonywaniem czynności związanych z prowadzeniem działalności na rzecz spółek lub trustów), są obowiązane posiadać wiedzę lub doświadczenie związane z działalnością na rzecz spółek lub trustów. Warunek ten uznaje się za spełniony
w przypadku:

• ukończenia szkolenia lub kursu obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością na rzecz spółek lub trustów lub
  wykonywania, przez okres co najmniej roku, czynności związanych z działalnością na rzecz spółek lub trustów – potwierdzonych odpowiednimi dokumentami.

Wątpliwości budzi fakt, że w przepisach nie ma jakiegokolwiek uszczegółowienia, jaka dokumentacja miałyby taką działalność potwierdzać.

Powyższe oznacza, że sam wymóg posiadania odpowiedniej wiedzy nie warunkuje konieczności posiadania doświadczenia czy też praktyki w tym obszarze. Podmiot mający zamiar wykonywania działalności na rzecz spółek lub trustów zwolniony jest zatem z posiadania ww. doświadczenia w takiej działalności pod warunkiem udokumentowania ukończenia odpowiedniego kursu lub szkolenia – oraz odwrotnie – podmiot posiadający udokumentowane doświadczenie, nie musi kończyć kursu lub szkolenia. Wątpliwości budzi jednak brak wskazania w ustawie, kto może pełnić rolę podmiotu szkolącego lub certyfikującego oraz określenia szczegółowych wymogów dotyczących sposobu udokumentowania posiadania wiedzy i kwalifikacji. W konsekwencji należy uznać, że warunek w postaci ukończenia kursu lub szkolenia może być dokumentowany szeroko.

Należy także uznać, że spełnienie warunku w zakresie 1-rocznego doświadczenia w działalności na rzecz spółek lub trustów możliwe będzie jedynie przez podmioty wykonujące taką działalność co najmniej 1 rok przed dniem 31 października 2021 r. W innym razie, konieczne będzie ukończenie ww. szkoleń lub kursów.

ZAPEWNIANIE SIEDZIBY, ADRESU PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI BĄDŹ ADRESU KORESPONDENCYJNEGO INNEJ SPÓŁCE

Liczne kontrowersje oraz wątpliwości budzi przepis zgodnie z którym za działalność regulowaną podlegającą obowiązkowi wpisu do Rejestru uznaje się działalność na rzecz spółek lub trustów polegającą na świadczeniu na ich rzecz usług w zakresie zapewniania siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego bądź innych pokrewnych usług. Zastrzeżenia budzi już samo określenie „inne pokrewne usługi”, gdyż może być ono intepretowane szeroko.

Wątpliwości w ww. zakresie pojawiły się przede wszystkim po stronie spółek wynajmujących lokale innym spółkom bądź udostępniających adresy takich lokali oraz po stronie grup kapitałowych, w ramach których użycza się adresu rejestrowego lub podnajmuje przestrzeń innym powiązanym podmiotom. Niepewność budzi zatem fakt czy wynajmowanie niewielkich powierzchni biurowych na rzecz spółek powiązanych kapitałowo jest w świetle nowelizacji ustawy AML uznawane za działalność na rzecz spółek lub trustów.

Wydawać się bowiem może, że w sytuacji gdy spółki w ramach grupy kapitałowej zapewniają siedzibę na podstawie umowy najmu bądź udostępniają swój adres rejestrowy innym podmiotom powiązanym podlegają obowiązkowi wpisu do Rejestru z uwagi na wykonywanie działalności regulowanej.

Mając jednak na względzie wykładnię językową i celowościową przywołanego przepisu, przyjąć należy, że w przypadkach, w których faktycznie umowa najmu czy podnajmu jest realizowana a nie mamy do czynienia z tzw. „wirtualnym” biurem to czynności takie nie powinny być uznane za działalność na rzecz spółek lub trustów w rozumieniu ustawy AML.

Rejestr dotyczy bowiem przede wszystkim podmiotów prowadzących tzw. wirtualne biura, czyli podmiotów świadczących usługi wykraczające poza klasyczną umowę najmu.

Biorąc pod uwagę nieprecyzyjne przepisy, każdy przypadek należy poddać odrębnej analizie. Niemniej przepisy ustawy AML są w tym zakresie niejednoznaczne i mogą być odmiennie interpretowane przez organy, co wiąże się z ryzykiem.

JAKIE DZIAŁANIA NALEŻY PODJĄĆ ?

Przede wszystkim przedsiębiorcy powinni podjąć odpowiednie działania zmierzające do zidentyfikowania czy mogą kwalifikować się do kategorii nowych podmiotów regulowanych na gruncie nowelizacji ustawy AML. Należy również zbadać czy profil prowadzonej działalności stanowi na gruncie nowelizacji regulowaną działalność na rzecz spółek lub trustów podlegającą obowiązkowi wpisu do Rejestru.

Podmioty, które już przed wejściem w życie nowelizacji ustawy AML prowadziły działalność na rzecz spółek lub trustów są zobowiązane do dnia 30 kwietnia 2022 r. uzyskać wpis do Rejestru.

Z kolei podmioty, które rozpoczęły powyżej wskazaną działalność od dnia 31 października 2021 r. bądź dopiero planują rozpoczęcie takiej działalności – powinny uzyskać wpis do Rejestru jeszcze przed rozpoczęciem faktycznego prowadzenia tego rodzaju działalności.

Podmiot prowadzący działalność na rzecz spółek lub trustów, który wykonuje ją bez uzyskania wpisu do Rejestru, podlega karze pieniężnej do 100.000,00 zł.