W gruncie rzeczy - aktualności dla branży nieruchomości - Marzec 2022

• Dodatnia wartość firmy (goodwill) nie podlega opodatkowaniu PCC

Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę w składzie rozszerzonym, 7-osobowym, wydając wiążącą inne sądy administracyjne wykładnię przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnym. Sąd stwierdził, że dodatnia wartość firmy (goodwill) rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątku przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt. 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Sąd uznał, że pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest zatem prawem majątkowym, a w rezultacie nie powinna zostać uwzględniona w podstawie opodatkowania PCC.  

Goodwill, jak wskazał NSA, nie jest prawem majątkowym, bowiem nie jest transferowane przez zbywcę na nabywcę. Dodatnia wartość firmy powstaje jako wartość majątkowa dopiero w momencie nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Z tego powodu nie można rozpoznać przedmiotu opodatkowania PCC. Pogląd przeciwny należy zaś uznać za nieuzasadnione rozszerzanie zakresu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, na zasadzie analogii – co jest niedopuszczalne z perspektywy zasad konstytucyjnych.

Co to oznacza w praktyce? Uchwała NSA w składzie 7 sędziów jest wiążąca dla innych sądów administracyjnych, a przez to wpływa na praktykę organów administracji. Podatnicy mogą więc skutecznie powoływać się na przedstawione orzeczenie sądu, zarówno w zakresie przyszłych rozliczeń, jak również w zakresie odzyskania nadpłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych.

• Wydatki związane z budową hotelu pracowniczego – skutki w VAT

Realizacja działalności gospodarczej w niektórych sytuacjach wymaga zapewnienia noclegu pracownikom. Nie jest to wydatek bezpośrednio związany z działalnością podlegającą opodatkowaniu VAT, w związku z czym może pojawić się wątpliwość – czy nabywając usługi lub towary w tym względzie podatnik ma prawo do odliczenia naliczonego VAT? Poglądy podatników i organów podatkowych w tym względzie mogą się różnić, co potwierdza niedawna interpretacja indywidualna prawa podatkowego (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.14.2022.1.MM).

Podatnik wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji w zakresie skutków podatkowych jego wydatków na budowę i urządzenie zaplecza noclegowego dla pracowników. Z uwagi na szczególną sytuację podatnik nie mógł zapewnić pracownikom miejsc noclegowych w hotelach podmiotów trzecich, więc zdecydował się na budowę takiego obiektu samodzielnie. Wybudowane miejsca noclegowe nieodpłatnie udostępniał pracownikom.

Pojawiła się więc wątpliwość:

• czy nieodpłatne świadczenie na rzecz pracownika jest opodatkowane VAT oraz 
• czy podatnik ma prawo do odliczenia naliczonego VAT. 

Organ podatkowy zgodził się z podatnikiem, że nieodpłatne świadczenie w tym względzie pozostaje poza zakresem opodatkowania, z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 8 ust. 2 pkt. 2 ustawy o VAT. Argumentacja organu jak i podatnika była zbieżna w tym względzie – korzyść w tym względzie odnosi wprawdzie pracownik, lecz jest ona drugorzędna względem potrzeb prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Dyrektor KIS nie uznał jednak, że podatnik ma prawo do odliczenia naliczonego VAT. Stwierdził, że istnieje możliwość przyporządkowania podatku naliczonego do konkretnych czynności nie podlegających opodatkowaniu VAT. W konsekwencji,  jego zdaniem w omawianej sprawie nie ma znaczenia pośredni wpływ wydatków na czynności opodatkowane w wymiarze przedstawionym przez podatnika.

Warto zwrócić uwagę na argumentację organu podatkowego, z uwagi na ryzyko wystąpienia sporu także po stronie tych podatników z branży budowlanej, przekazujących nieodpłatne usługi lub towary. Poglądy analogiczne do przedstawionych powyżej pojawiają się niekiedy w rozstrzygnięciach organów podatkowych, chociaż z reguły sądy administracyjne mają stanowisko bardziej korzystne dla podatników. Spór w tym względzie nie musi więc oznaczać zaległości podatkowej. 

• Z końcem marca mija termin raportowania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych

Warto pamiętać, że zbliża się termin wypełnienia obowiązku przewidzianego w przepisach o podatkach dochodowych, w zakresie raportowania Informację tę należy przekazać Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej. 

Jednoznaczne określenie zakresu wymaganych informacji może sprawiać w praktyce problemy, nie warto więc zwlekać z ich opracowaniem.

Przypominamy, że raportowaniu podlegają informacje:

• o podmiotach posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziały (akcje), ogół praw i obowiązków, tytuły uczestnictwa lub prawa o podobnym charakterze, wraz z podaniem liczby posiadanych przez każdego z nich takich praw - w przypadku informacji przekazywanych przez spółki nieruchomościowe,
• o liczbie posiadanych, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze - w przypadku informacji przekazywanych przez podatników będących wspólnikami spółek nieruchomościowych

Obowiązek ten powinien być zrealizowany za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym np. za pośrednictwem e-PUAP.