Kolejna duża nowelizacja KSH. Nowe rozwiązania reorganizacyjne spółek. Nowe możliwości ekspansji zagranicznej polskich spółek

Nadchodzą duże zmiany w przepisach dotyczących krajowych i transgranicznych procesów połączeń, podziałów i przekształceń spółek.

Projektowane przepisy stanowią implementację unijnego prawa spółek, m.in. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 roku zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Jej celem jest rozszerzenie swobody przedsiębiorczości na rynku wewnętrznym i pogłębienie integracji w ramach jednolitego rynku unijnego.

Projekt nowelizacji znajduje się aktualnie na etapie konsultacji. Nie znamy jeszcze więc przybliżonej daty wejścia w życie przepisów.

Rozszerzenie możliwości reorganizacji krajowych

• Nowa uproszczona forma połączenia

Nowelizacja przewiduje nową możliwość zastosowania uproszczonego połączenia w przypadku, gdy jeden wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały (akcje) w łączących się spółkach. Połączenie takie nie będzie wymagać podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i przyznania udziałów (akcji) spółki przejmującej. Umożliwi to uproszczoną koncentrację majątku spółek rozproszonych w ramach struktury holdingowej i połączenie np. spółki-wnuczki ze swoją spółką-babcią. Połączenie takie nie będzie wymagać także opinii biegłego rewidenta co umożliwi jego realizację w krótszym czasie niż standardowe połączenia.

Uproszczone połączenie będzie dostępne także dla spółek, w których kilku wspólników (akcjonariuszy) posiada udziały (akcje) w takiej samej proporcji. Umożliwi to uproszczone połączenia np. w ramach rodzinnych grup kapitałowych, gdzie kilku członków rodziny posiada udziały (akcje) w kilku spółkach w takich samych proporcjach. Połączenie takie również nie będzie wymagać podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i przyznania udziałów (akcji) spółki przejmującej.

Aktualnie, uproszczone formy połączeń mogą zachodzić jedynie gdy: spółka przejmująca posiada udziały (akcje) o łącznej wartości nominalnej nie niższej niż 90% kapitału zakładowego spółki przejmowanej albo w przypadku przejęcia przez spółkę przejmującą swojej spółki jednoosobowej.

• Nowy typ podziału – podział przez wyodrębnienie

Do KSH mają zostać wprowadzone przepisy ustanawiające nową formę podziału częściowego spółki – podział przez wyodrębnienie. Podział ten polegał będzie na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na spółkę lub spółki (istniejące lub nowo zawiązane) w zamian za akcje lub udziały, które zostaną objęte bezpośrednio przez spółkę dzieloną (a nie – jak w przypadku innych typów podziału – przez wspólników lub akcjonariuszy spółki dzielonej).

Aktualnie jednym sposobem podziału częściowego spółki jest podział przez wydzielenie, który polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na spółkę lub spółki (istniejące lub nowo zawiązane), ale udziały lub akcje w tym przypadku obejmują wspólnicy (akcjonariusze) spółki dzielonej. W odróżnieniu od podziału przez wydzielenie, w przypadku podziału przez wyodrębnienie wspólnicy (akcjonariusze) spółki dzielonej nie staną się wspólnikami spółki przejmującej. To spółka dzielona w zamian za przekazanie części majątku otrzyma udziały (akcje) w spółce przejmującej.

Rozwiązanie to umożliwi spółkom w uproszczonym trybie wyodrębniać spółki-córki i – dzięki zasadzie sukcesji uniwersalnej – może stanowić alternatywę w stosunku do transakcji aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy transakcji typu asset deal.

• Nowe możliwości reorganizacyjne dla spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna otrzyma możliwość uczestniczenia w połączeniach ze spółkami kapitałowymi jako spółka przejmująca (w przypadku połączenia przez przejęcie) lub spółka nowo zawiązana (w przypadku połączenia przez zawiązanie nowej spółki). Obecnie jest to niemożliwe. Aktualnie, każda ze spółek osobowych (tj. spółka jawna, komandytowa komandytowo-akcyjna i partnerska) może łączyć się ze spółkami kapitałowymi, jednak żadna ze spółek osobowych nie może być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.

Pozostałe spółki osobowe (tj. spółka jawna, komandytowa i partnerska) nadal nie będą mogły uczestniczyć w połączeniach jako spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana.

Dodatkowo, spółka komandytowo-akcyjna będzie mogła zostać podzielona. Dotyczy to zarówno podziałów krajowych, jak i transgranicznych. W dalszym ciągu, pozostałe spółki osobowe (tj. spółka jawna, komandytowa i partnerska) nie będą podlegać podziałom, np. podziałom przez przejęcie czy podziałom przez wydzielenie.

• Nowa możliwość łączenia spółek osobowych

Spółki osobowe otrzymają możliwość łączenia się między sobą także poprzez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej albo przejęcie przez spółkę komandytowo-akcyjną. Aktualnie, spółki osobowe mogą łączyć się między sobą tylko poprzez zawiązanie spółki kapitałowej.

Rozszerzenie możliwości reorganizacji transgranicznych

• Transgraniczne przekształcenie spółki

Aktualne przepisy dopuszczają jedynie możliwość połączenia transgranicznego.

Na podstawie nowych przepisów polskie spółki kapitałowe oraz spółka komandytowo-akcyjna będą mogły dokonać przekształcenia w spółkę zagraniczną podlegającą prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o EOG i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG.

W ramach takiego przekształcenia polska spółka będzie mogła przyjąć formę prawną spółki innego państwa z UE lub EOG z jednoczesnym przeniesieniem co najmniej siedziby statutowej do tego państwa. Przy takim przekształceniu spółka zachowa swoją osobowość prawną przyznaną jej na mocy prawa polskiego i, co do zasady, wszystkie dotychczasowe prawa i obowiązki.

Skutkiem takiego przekształcenia będzie więc przeniesienie siedziby polskiej spółki poza terytorium Polski. Aktualnie, przeniesienie siedziby polskiej spółki do innego państwa oznacza konieczność jej likwidacji w Polsce i założenia nowej spółki za granicą.

• Transgraniczny podział spółki

Aktualne przepisy nie przewidują w ogóle możliwości dokonania podziału transgranicznego.

Po nowelizacji polskie spółki kapitałowe oraz spółki kapitałowo-akcyjne uzyskają możliwość podzielenia się na dwie lub więcej spółek zagranicznych podlegających prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o EOG i mających siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG, pod warunkiem, że co najmniej dwie ze spółek uczestniczących w podziale podlegają prawu różnych państw członkowskich.

Podział będzie mógł przyjąć dowolną z form znanych dla podziałów krajowych, w tym także nową formę podziału przez wyodrębnienie. Polska spółka będzie mogła więc wyodrębnić w tym trybie swoją zagraniczną spółkę „siostrę”, czy zagraniczną spółkę „córkę” co może ułatwić polskim spółkom ich zagraniczną ekspansję.

Podział transgraniczny będzie mógł obejmować tylko podział majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną (nowo zawiązane) spółki. Nie będzie dopuszczalny podział transgraniczny prowadzący do przeniesienia majątku spółki dzielonej na już istniejącą spółkę (spółki) zagraniczne.

• Nowa uproszczona forma transgranicznego połączenia

Aktualne przepisy dopuszczają jedynie możliwość uproszczonego połączenia transgranicznego jeżeli spółka przejmująca posiada wszystkie udziały lub akcje spółki przejmowanej. Nowelizacja umożliwi również uproszczone połączenie spółce przejmującej, która posiada wszystkie – inne niż akcje – papiery wartościowe spółki przejmowanej.

Nowelizacja – oprócz ujednolicenia aktualnych przepisów o połączeniu transgranicznym do standardów unijnych – wprowadza także nowy, uproszczony sposób transgranicznego połączenia spółek. Takie połączenie będzie mogło zostać przeprowadzone bez przyznawania udziałów (akcji) spółki przejmującej w razie, gdy jeden wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały (akcje) łączących się spółek. Rozwiązanie to pozwoli więc na uniknięcie podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i umożliwi uproszczoną koncentrację majątku spółek rozproszonych w ramach transgranicznej struktury holdingowej.

Ponadto, nowelizacja umożliwi łączenie transgraniczne spółce komandytowo-akcyjnej.

• Poszerzona kontrola legalności operacji transgranicznych

Nowelizacja poszerzy znacznie kontrolę legalności podziałów, połączeń i przekształceń transgranicznych. Oprócz wniosku do sądu rejestrowego o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim procedury połączenia, podziału czy przekształcenia transgranicznego, konieczne będzie jednoczesne złożenie wniosku o wydanie opinii przez właściwy organ podatkowy zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej. Przedmiotem tej opinii ma być m.in. ocena skutków podatkowych transgranicznego połączenia z perspektywy klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Ponadto, jeżeli sąd rejestrowy poweźmie wątpliwości czy połączenie, podział, przekształcenie transgraniczne nie służy przypadkiem nadużyciom, naruszeniom lub obejściu prawa, będzie mógł zwracać się o opinię do innych właściwych organów lub biegłych w celu zbadania określonego zakresu działalności spółki. Rozszerzenie zakresu badania zgodności z prawem operacji transgranicznej, związane z klauzulą nadużycia, nałoży zatem na sąd rejestrowy obowiązek interdyscyplinarnej kontroli nie tylko samego planu połączenia, podziału czy przekształcenia transgranicznego oraz procedury korporacyjnej i rejestrowej tych procesów, ale również kwestii podatkowych, pracowniczych i karnych.

ALERT SWOT

MOCNE STRONY:

• Nowe operacje transgraniczne: umożliwienie dokonania podziału i przekształcenia transgranicznego
• Nowa uproszczona forma transgranicznego połączenia spółek, w których 1 wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni 100% udziałów (akcji)
• Nowy typ podziału spółek – podział przez wyodrębnienie
• Nowa możliwość uproszczonego połączenia spółek, w których 1 wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni 100% udziałów (akcji)
• Umożliwienie spółce komandytowo-akcyjnej uczestniczenia w połączeniach ze spółkami kapitałowymi jako spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana
• Umożliwienie dokonania podziału spółki komandytowo-akcyjnej
• Umożliwienie połączenia spółek osobowych poprzez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej albo przejęcie przez spółkę komandytowo-akcyjną

SZANSE:

• Poszerzenie swobody przedsiębiorczości i mobilności polskich spółek na rynku unijnym
• Nowe możliwości reorganizacji krajowych i transgranicznych dla polskich spółek
• Ułatwienie i uelastycznienie ekspansji zagranicznej polskich spółek
• Elastyczne przeniesienie siedziby polskiej spółki za granicę poprzez przekształcenie transgraniczne
• Ułatwienie ekspansji zagranicznej polskich spółek poprzez podział transgraniczny
• Podział przez wyodrębnienie jako alternatywa w stosunku do transakcji aportowych czy transakcji asset deal
• Podział przez wyodrębnienie jako możliwość uproszczonego wyodrębniania spółek-córek
• Możliwość uproszczonej koncentracji majątku spółek rozproszonych w ramach struktury holdingowej
• Możliwość uproszczonego połączenia spółek w ramach rodzinnych grup kapitałowych, w których kilku członków rodziny posiada udziały (akcje) w takiej samej proporcji

ZAGROŻENIA:

• Poszerzona kontrola sądu rejestrowego nad legalnością procesu podziału, połączenia czy przekształcenia transgranicznego w kontekście klauzuli nadużycia
• Możliwość zwracania się przez sąd rejestrowy o opinię do innych właściwych organów lub biegłych w celu zbadania legalności procesu podziału, połączenia czy przekształcenia transgranicznego

Zapraszamy do kontaktu gdyby mieli Państwo pytania dotyczące projektowanych rozwiązań reorganizacji krajowych i transgranicznych.