6 lutego br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, przedłożony przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Zgodnie z założeniami ustawa ma wejść w życie już 1 czerwca 2018 r. 

Obecnie skala problemu związanego  kontynuacją działalności gospodarczej jest olbrzymia, gdyż w obowiązującym stanie prawnym wraz ze śmiercią przedsiębiorcy ustaje byt prawny prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Kontynuacja bądź wznowienie działalności przedsiębiorstwa przez następców prawnych zmarłego napotyka wiele barier prawnych, które utrudniają, a czasem wręcz uniemożliwiają dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Do najistotniejszych przeszkód należy zaliczyć: brak możliwości kontynuacji rozliczeń podatkowych, brak możliwości posługiwania się numerem NIP, REGON przedsiębiorcy, problem z dostępem do rachunku bankowego przedsiębiorstwa ale również wygaśnięcie umów o pracę, pełnomocnictw, niektórych umów cywilnoprawnych, decyzji administracyjnych (np. koncesji, licencji, zezwoleń). 

Odpowiedzią na powyższe problemy jest właśnie projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym. Ustawa o  zarządzie sukcesyjnym ma na celu wprowadzenie kompleksowych rozwiązań prawnych ułatwiających zmianę pokoleniową w firmach rodzinnych. Najważniejsze założenia projektu obejmują zmiany m.in. w zakresie:

• wprowadzenia regulacji dotyczących instytucji zarządu sukcesyjnego – umożliwiającej płynną kontynuację działalności gospodarczej;
• wprowadzenie możliwości przeniesienia na następców prawnych zmarłego przedsiębiorcy praw związanych z działalnością gospodarczą, w tym również wynikających z przyznanych koncesji, zezwoleń, licencji i pozwoleń, bądź też ich tymczasowego wykonywania przez zarządcę sukcesyjnego po spełnieniu warunków potrzebnych do uzyskania decyzji administracyjnej związanej z prowadzonym przedsiębiorstwem;
• umożliwienie posługiwania się od dnia otwarcia spadku firmą spadkodawcy z dodatkiem „w  spadku”;
• umożliwienie posługiwania się firmą i numerem NIP zmarłego przedsiębiorcy przez przedsiębiorstwo w spadku;
• wprowadzenie regulacji w zakresie prawa pracy, zapewniających ciągłość stosunków pracy w przypadku śmierci przedsiębiorcy lub umożliwiających powrót do pracy na zasadach analogicznych jak w przypadku przywrócenia do pracy;
• wprowadzenie regulacji zapewniających ciągłość rozliczeń podatkowych w zakresie podatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Projekt ustawy stanowi element pakietu ułatwień dla przedsiębiorców, tzw. „100 zmian dla firm – Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców”, przygotowanego przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i  Technologii, wprowadzanego sukcesywnie od początku 2017 r. Celem pakietu jest zniesienie najbardziej uciążliwych przepisów prawnych utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej. 

Obecnie jedną z najbardziej popularnych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest jednoosobowa działalność gospodarcza, o czym świadczą m.in. dane z rejestru REGON. Szacuje się, że około 70 % – 80 % aktywnych przedsiębiorców wykonuje działalność na podstawie wpisu do Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej, z czego ponad 80 tysięcy osób ukończyło sześćdziesiąty piąty rok życia. Wielu z tych przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi, osiąga wielomilionowe obroty, tworząc miejsca pracy dla dziesiątek i setek tysięcy osób. 
Projekt ustawy jest dobry i potrzebny. Naszym zdaniem wszelkie zmiany legislacyjne zmierzające do zapewnienia przedsiębiorcom warunków do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po śmierci, uważamy za kluczowe dla rozwoju polskiej przedsiębiorczości. 

Firmy rodzinne są coraz ważniejszym graczem na polu gospodarczym, politycznym i społecznym. Mają niezaprzeczalny potencjał, dlatego też wsparcie ustawodawcy w tym sektorze należy uznać jako definitywną zmianę na lepsze.